Monthly Archives: styczeń 2023
Najciekawsze zabytki w okolicach Ełku – przewodnik po okolicznych miejscowościach
Najciekawsze zabytki w okolicach Ełku
Ełk jest wyjątkowym miejscem na mapie Polski. Cały region słynie między innymi z licznych zachowanych świątyń, które w niektórych przypadkach mają nawet kilkaset lat.
Dziś jednak pragniemy opowiedzieć o najciekawszych zabytkach i atrakcjach w okolicach Ełku, które nie są kościołami, ale w podobnym stopniu zachęcają do wycieczki, niezależnie od pory roku.
Najciekawsze zabytki w okolicach Ełku
Bartosze
Kolejna wieś położona w gminie Ełk, którą warto odwiedzić również ze względu na ślady przeszłości, nazywa się Bartuny i leży tuż przy głównej DK nr 16 w kierunku Olsztyna. To właśnie w tym miejscu polska fundacja Pamięć oraz Niemiecki Ludowy Związek Opieki nad Grobami Wojennymi w Kassel zadbali o rozwój małego cmentarza żołnierskiego z czasów I wojny światowej. Do tej pory przeniesiono tu szczątki nawet 10 tysięcy niemieckich żołnierzy, którzy polegli w tych okolicach przy okazji dwóch największych, globalnych konfliktów XX wieku. To największa nekropolia wojenna w całym województwie warmińsko-mazurskim. Warto przypomnieć, że przed 1945 rokiem Ełk nigdy nie należał do Polski, a na pobliskich ziemiach rozegrało się wiele wojennych dramatów z udziałem niemieckich żołnierzy. Stąd charakterystyczna pielęgnacja pamięci o I wojnie światowej – konflikcie, który w większości stron Polski zdaje się pozostawać w cieniu kolejnej z tragicznych wojen…
Jeśli zatrzymujesz się w Bartoszach, koniecznie znajdź czas na krajoznawczy i relaksujący spacer w okolicach rezerwatu „Ostoja bobrów”, gdzie na niemal 200 hektarach bagnistego podłoża dba się o bobra europejskiego od dawna zamieszkującego brzeg jeziora Szarek.
Chrzanowo
Zaledwie kilka kilometrów obok Ełku znajduje się wieś Chrzanowo, którą warto odwiedzić przede wszystkim ze względu na obecność zabytkowej cerkwi grekokatolickiej pw. świętych Piotra i Pawła. O multikulturowym charakterze wsi niech świadczy fakt lokalizacji zabytkowego cmentarza ewangelickiego, na który trafisz ruszając w stronę Wydmin. Nekropolia nie zachowała się w całości – do dziś stoi tu stosunkowo niewiele grobów, ale nastrojowi refleksji i zadumy służy parkowa okolica, zdecydowanie warta przespacerowania się. To właśnie w tym miejscu natrafisz na kamień pojednania z 2007 roku, na którym znajduje się data pierwszej historycznej wzmianki o miejscowości (1473!), a także alternatywne, kolejne z używanych nazw (Kalkofen, Chrzanowen, Chrzanowo).
Straduny
Jak już wspomnieliśmy, w tym artykule pomijamy szczegółowe opisy zabytkowych świątyń oraz atrakcje bezpośrednio związane z Ełkiem. Pozostańmy jednak w obrębie samej gminy. Zaledwie kilka kilometrów od miasta znajduje się wieś Straduny. Jak to w tej części kraju, kluczowym magnesem na turystów jest malownicze jezioro Straduńskie (zatoka jeziora Łaśmiady), ale myli się ten, kto uzna, że to jedyny argument na rzecz przyjazdu do tej miejscowości. Wieś ma bogate tradycje, sięgające aż XV wieku. Dokładnie w 1475 założyli ją Krzyżacy. W latach 30. XVIII wieku wzniesiono tu kościół, który prawdopodobnie stanowił część większej zabudowy zamkowej.
Inną, szalecie ciekawą atrakcją historyczną jest zabytkowy młyn wodny na spiętrzeniu rzeki Ełk. Obiekt hydrologiczny powstał około 1932 roku, wzniesiony przez Niemców. Do dziś pełni ważną rolę przy rzece jako elektrownia wodna. Dzięki renowacji, turyści z każdych stron mogą zatrzymać się przed pięknym, a zarazem bardzo prostym budynkiem, który już na pierwszy rzut oka obrazuje bogatą tradycję wsi. Odpoczywając od zgiełku w małych Stradunach warto dokładnie przespacerować się po wszystkich zakątkach wsi, szukając śladów przeszłości i korzystając z uroków naturalnego otoczenia.
Woszczele
Kolejnym z pięknych jezior w gminie Ełk jest Woszczelskie, zajmujące teren ponad 170 hektarów, z głębokością przekraczającą 10 metrów! Woda jest czysta, dno piaszczyste, a turyści doceniają takie urozmaicenia, jak naturalna, lekko pagórkowata wyspa oraz zaciszne, urokliwe zatoki. Okoliczne widoki to łąki i pola, krajobraz przecinają jedynie zabudowania wypoczynkowe. Przyjeżdżają tu zarówno urlopowicze, jak i wędkarze, chętni łowienia leszczy czy węgorzy.
Jednak i w tej wsi nie można narzekać na brak śladów historii. Najbardziej wyrazistym przykładem jest zabytkowy budynek kolejowy, którego budowa przypada jeszcze na XIX wiek. To absolutnie konieczny punkt wycieczki każdego pasjonata kolei.
Bajtkowo
Do Bajtkowa, leżącego w odległości kilkanastu kilometrów od Ełku, warto przyjechać nie tylko dla neogotyckiej świątyni i cmentarza wojennego. To kolejna z XV-wiecznych wsi, a jej nazwa „baite”, nawiązuje do staropruskiej „strażnicy”. To tu przebiegała granica z Mazowszem, a w okolicach wsi trafia się na pozostałości dawnego grodziska. To słynna „Zamkowa Góra”.
Ełcka Kolej Wąskotorowa
Na koniec, nie sposób nie wspomnieć o niezwykłej atrakcji w gminie Ełk, która posiada zarówno walory historyczne, jak i typowo turystyczne. Ełcka Kolej Wąskotorowa powstała w drugiej dekadzie XX wieku i… służy mieszkańcom do dziś. Wojny, zmiany terytorialne, przekształcenia gospodarcze – jak dotąd nic nie zniszczyło tej pięknej tradycji. Aż do lat 90. kolej była używana typowo jako regularny, regionalny środek transportu. Od 2002 roku jest kolejką turystyczną, a w samym Ełku działa specjalne muzeum tutejszej kolei. Warto zdecydować się na przejażdżkę, nucąc niezapomniany szlagier Skaldów: „Hymn kolejarzy wąskotorowych”…
Dziękuję z uwagę
Rafał Karaś
Ełk miasto warte poznania – przewodnik turystyczny
Zapraszam do obejrzenia innych artykułów i filmów
- Młyn wodny w Stradunach
- Słup graniczny w Prostkach 1545r
- Kamień ofiarny Jaćwingów
- Weża widokowa w Starych Juchach
- Góra Bunelka
- Ciekawe miejsca Ełk – drewniany kościół Ostrykół 1667
- Wieża widokowa i plaża (gdzieś na Mazurach)
- Legendy o Ełku – tajemnice regionu ełckiego
- Dom Michała Kajki
- Najciekawsze zabytki w okolicach Ełku – przewodnik turystyczny
fot. Rafał Karaś
